در تخمدان زنان سلولهای اولیه ای وجود دارد که که این سلول تبدیل به تخمک میشوند.در ابتدای هر سیکل ماهانه غده ای در مغز به نام هیپوفیز دستور ترشح هورمونی به نام FSH را میدهد که باعث میشود تا تخمدان تعدادی حدود 8تا10عدد ازاین سلول های اولیه را برای رشد دادن و تبدیل کردن به تخمک انتخاب کند.در این حین که این سلول ها که فولیکول نام دارند در حال اماده شدن هستند ،رحم هم خود را برای دریافت تخمک و یک بارداری آماده میکند که این اماده شدن را با افزایش قطر دیواره اش میتوان متوجه شد.بین روزهای 12 تا 16 سیکل ،هیپوفیز دستور آزاد شدن هورمون بعدی به نام LH را میدهد که باعث میشود تا تخمدان بزرگترین و آماده ترین فولیکول را برای آزاد شدن و تبدیل شدن به تخمک انتخاب کند.در این زمان تخمک گذاری انجام شده و اگر این تخمک با اسپرم ملاقات داشته باشد بارداری صورت خواهد گرفت.این پروسه در هر سیکل اتفاق میافتد و تا زمان یایسگی ادامه خواهد داشت.حال اگر مشکلی در این پروسه وجود داشته باشد که در یک قسمت اختلالی ایجاد شود و تخمک نتواند رشد کند و کامل شود و سپس آزاد شود و به رحم برسد مشکلات نازایی به وجود می آید که علتش را به اصطلاح تبلی تخمدان میگویند.
تنبلی تخمدان اصطلاحی است که به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) یا PCOS اطلاق میشود. سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال شایع هورمونی برای زنان در سن باروری است. زنانی که به تنبلی تخمدان دچارند ممکن است قاعدگی‌های نامنظم، طولانی، یا هورمون مردانه (آندروژن) اضافی داشته باشند. در این شرایط تخمدان‌ها ممکن است تعدادی تجمع از مایعات ایجاد کنند و نتوانند به طور منظم تخمک‌گذاری را انجام دهند.
دلایل تنبلی تخمدان
- چاقی
-
علت های ژنتیکی
-
استرس و مشکلات روحی
-
دیابت
-
بیماریهای تیروئید
-
مشکلات غده فوق کلیوی
-
تومورهای مغزی
-
عفونت های رحم و لگن
-
تاثیر برخی از داروها خصوصا داروهای هورمونی
علائم بیماری تنبلی تخمدان
- چاقی و افزایش وزن
- افزایش هورمون های مردانه که با علایمی مثل پیدایش جوش و آکنه یا افزایش موهای صورت و ضخیم شدن موهای بدن خصوصا در نواحی دور ناف یا سینه و زیر چانه و هم چنین کاهش موهای سر و جلوی پیشانی همراه است.
- چرب شدن پوست
عوارض تنبلی تخمدان در دوران بارداری
خطر سقط جنین، ابتلا به دیابت بارداری، فشار خون بالا در زمان حاملگی که با نام مسمومیت حاملگی شناخته میشود و زایمان زودرس در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بیشتر است.هم چنین به علت شانس بالای ابتلا به دیابت بارداری امکان وجود علایم دیابت روی جنین مثل وزن بالا میتواند احتمال زایمان سخت یا سزارین را بالا ببرد یا جنین دچار مشکلاتی مثل افت قند خون بعد از تولد شود.
درمان تنبلی تخمدان یا سندرم پلی کیستیک
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، بر مدیریت تک تک عوارض، مانند ناباروری، مردمویی، آکنه و چاقی تمرکز دارد. درمان‌های خاص ممکن است شامل تغییر سبک زندگی و دارو باشند.
تغییر سبک زندگی
پزشک ممکن است کاهش وزن با استفاده از یک رژیم غذایی کم کالری، به همراه فعالیت‌های ورزشی متعادل را توصیه کند. حتی کاهش نسبتا کم وزن، برای مثال کاهش ۵ درصد از وزن بدن، میتواند وضعیت بیمار را بهبود بخشد. کاهش وزن حتی میتواند اثربخشی داروهای تجویز شده برای سندرم تخمدان پلی کیستیک را افزایش دهد و به بهبود ناباروری کمک کند.
درمان دارویی
برای منظم کردن چرخه قاعدگی، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- قرص‌های ضدبارداری ترکیبی: قرص‌هایی که حاوی استروژن و پروژستین هستند، تولید آندروژن را کاهش می‌دهند و استروژن را تنظیم می‌کنند. تنظیم کردن هورمون‌ها میتواند شانس سرطان مخاط رحم را کم کند و خون‌ریزی غیرطبیعی، رویش بی‌رویه مو و آکنه را تصحیح کند. به جای قرص، میتوان از چسب هورمونی یا رینگ واژن که حاوی ترکیبی از استروژن و پروژستین است استفاده کرد.
- درمان با پروژستین: مصرف پروژستین به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز در هر ماه یا دو ماه یک‌بار، میتواند چرخه قاعدگی و پریود را تنظیم کند و از فرد در مقابل سرطان مخاط رحم محافظت کند. درمان با پروژستین سطح آندروژن را بهبود نمی‌بخشد و از بارداری جلوگیری نمی‌کند. اگر بیمار به دنبال باردار شدن نباشد، قرص پروژستین [بدون استروژن] یا وسیله داخل رحمی حاوی پروژستین انتخاب بهتری است.
برای کمک به تخمک‌گذاری، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- کلومیفن (کلامید): کلومیفن دارویی خوراکی است که بایستی در نیمه اول چرخه قاعدگی مصرف شود.
- لتروزول (فمارا): لتروزول که داروی سرطان سینه است، میتواند تخمدان‌ها را تحریک کند.
- متفورمین (گلوکوفاژ، فرتامت و…): متفورمین دارویی خوراکی برای دیابت نوع ۲ است که مقاومت به انسولین را کاهش میدهد و سطح انسولین در خون را پایین می‌آورد. اگر بیمار با استفاده از کلومیفن باردار نشود، پزشک ممکن است استفاده از متفورمین را هم تجویز کند. در صورت ابتلا به پیش‌دیابت، متفورمین میتواند پیشرفت به دیابت نوع ۲ را کند و به کاهش وزن کمک کند.
- گنادوتروپین‌ها: این داروهای هورمونی به بیمار تزریق میشوند.
برای کاهش رویش بی‌رویه مو، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- قرص‌های ضدبارداری: قرص‌های ضدبارداری تولید آندروژن را کاهش می‌دهند. آندروژن دلیل اصلی رشد بی‌رویه موهاست.
- اسپیرونولاکتون (آلداکتون): این دارو اثر آندروژن را بر روی پوست خنثی میکند. داروی اسپیرونولاکتون میتواند باعث نقائص مادرزادی در نوزادان شود، بنابراین پیش‌گیری از بارداری در زمان مصرف این دارو الزامی است. مصرف این دارو در زمان بارداری و یا در صورتی که قصد بارداری وجود داشته باشد، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
- افلورنتین (وانیکا): این پماد، رشد موهای صورت را در خانم‌ها کند میکند.
- الکترولیز: در روش الکترولیز، سوزن کوچکی به هر فولیکول مو وارد میشود. سوزن مقداری جریان الکتریکی را به فولیکول وارد میکند؛ این جریان به فولیکول آسیب می‌زند و در نهایت آن را از بین می‌برد. ممکن است برای درمان به چندین جلسه نیاز باشد.
